حکیم، فیلسوف، معمار، ریاضیدان، منجم و شاعر نامدار قرن دهم و یازدهم هجری قمری است. او زاده بعلبک، ناحیه ای در منطقه جبل عامل قدیم در جنوب لبنان است که در دوران کودکی و عهد صفوی همراه پدر خود به ایران مهاجرت نمود. وی از جمله اولین ستاره شناسان در دنیای اسلام بود که نظریه امکان چرخش زمین را قبل از ارائه ی نظریه کپنهاگ مطرح نمود. او را یکی از موسسین مدرسه فلسفه اسلامی اصفهان میدانند که بعدها یکی از معلمین ملاصدرا شد. از وی بیش از صد کتاب و مقاله به زبان های فارسی و عربی بر جای مانده است. فضل و دانش وی تحسین شاه عباس کبیر را چنان برانگیخت که مقام شیخ الاسلامی دربار صفوی را به وی اعطا کرد.
از آثار ارزشمند شیخ بهایی به زبان پارسی میتوان به کتاب "جامع عباسی " ودو مثنوی" شیر و شکر" و" نان و حلوا" اشاره کرد. یکی دیگر از آثار مهم او، کشکول شیخ بهایی مشتمل برداستان، اخبار، موضوعات علمی و ضرب المثل های فارسی و عربی میباشد.
خلاصه الحساب ( ضروریات ریاضی )، کتابی به زبان عربی که تا قرن 19 میلادی در بین سرزمین های اسلامی از مصر تا هند به شهرت دست یافت، از دیگر آثار اوست. این کتاب در سال 1843به زبان آلمانی و بعد از آن در سال 1554 به زبان فرانسوی ترجمه شد.
شیخ بهایی در77 سالگی و در پایتخت صفویه (اصفهان) درگذشت و طبق وصیت خویش، جسد وی را به مشهد برده و در جوار مرقد مقدس امام هشتم، امام رضا (ع) به خاک سپردند. هم اکنون یکی از هتل های زیبای شهر اصفهان با اسم هتل شیخ بهایی می باشد که میزبان مسافران اصفهانی می باشد.