حمام در گذشته تنها مکانی برای شست و شو نبوده است. مردم در حمام های عمومی، اقوام مختلف و دوستان را می دیدند. حتی مقدمات و آشنایی نیز در آنجا میسر می شد. در جگذشته حمام های عمومی نقش مهمی در زندگی روزمره داشته اند به طوریکه حمام بخشی از مراسم عروسی و حتی زایمان بوده است.امرزه سال ها از این دوران می گذرد. علاوه بر اینکه دیگر از حمام های سنتی استفاده نمی شود بلکه تعداد محدودی از آن ها برجای مانده است. که به عنوان موزه، رستوران و ... مجددا مورد استفاده قرار گرفته اند.
حمام علی قلی آقا
حمام علی قلی آقا ( Ali Gholi Agha hammam ) یکی از حمام های قدیمی در محله بیدآباد اصفهان واقع در شمال زاینده رود و در خیابان مسجد سید اصفهان می باشد. حمام علی قلی آقا بخشی از مجموعه ای است که شامل مسجد، حمام، بازارچه، چهارسوق و کاروانسرا می باشد که توسط علی قلی آقا که از خواجگان حرم شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی بود برای کارهای عام المنفعه ساخته شد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص حمام علی قلی آقا و سایر آثار تاریخی اصفهان می توانید قسمت آثار تاریخی اصفهان در سایت هتل شیخ بهایی را مشاهده نمایید.
تاریخچه حمام علی قلی آقا
مطابق با آنچه که در وقف نامه حمام علی قلی آقای اصفهان نوشته شده است، این حمام در نیمه اول قرن دوازدهم هجری ساخته شد.در دوره صفویه ساخته شده است. در نهایت در سال 1384 درهای حمام علی قلی آقا اصفهان به عنوان موزه مردم شناشی بازگشایی شد. قدمت بخشی از تزیینات و نقاشی های استفاده درحمام مربوط به دوره صوفی است. قدمت برخی از نقاشیها نیز به دوره قاجار بازمیگردد. مجسمه های اضافه شده به این مجموعه نیز متعلق به دوران جدید می باشد.
ساعات بازدید موزه حمام علی قلی آقا
ساعات بازدید از حمام علی قلی آقا همه روزه از ساعت 9 صبح الی 6 بعد از ظهر می باشد. قیمت یلیط نیز برای گردشگران ایرانی 2 هزار تومان و برای گردشگران خارجی 15 هزار تومان می باشد.جهت اطلاعات بیشتر و اطلاع از برنامه بازدید می توانید با شماره 03133375777 و ۳۳۷۵۷۷۹ تماس بگیرید.
حمام علیقلی آقا
مجموعه حمام علی قلی آقا شامل دو حمام بزرگ و کوچک می باشد؛ که حمام بزرگ تر برای مردان و حمام کوچکتر برای آقایان مورد استفاده قرار می گیرد. حمام علی قلی آقا از آثار دوران صفوی می باشد. حمام بزرگ شامل سربینه و گرمخانه می باشد.
سربینه حمام علی قلی آقا
ورودی حمام بزرگ دارای یک محوطه هشت ضلعی بزرگ می باشد که بعد از عبور از دو راهروی عمود بر هم به قسمت سربینه یا رختکن میرسیم . برای روشن سازی این محیط نیز بر روی سقف های گنبدی شکل روزنه هایی قرار دارد که به جامگاه معروف است که در داخل ان شیشه های عدسی و محدبی قرار دارد. وجود شیشه ها علاوه بر جلوگیری از اتلاف انژی یا استفاده از شکستن نور، روشنایی را در محوطه پخش می کند و به دلیل خاصیت شیشه کسی از روی پشت نام نمیتوانسته داخل حمام را مشاهده نماید. در فضای سربینه چهار حوض درون سکو ها قرار دارد تا مراجعه کنندگان قبل از ورود به سکو پاهای خود را شست و شو دهند. در نهایت سربینه با استفاده از یک راهرو به گرمخانه متصل شده است. از نکات جالب در این حمام می توان به این مورد اشاره کرد که در کنار حوضچه ها و در جای حمام سنگ های یک تکه با رنگ سفید به اندازه یک متر وجود دارد که سطح آن ها آجدار می باشد و دراای برجستگی های ملایی می باشد. سنگ ها مانند صندلی و تکیه گاه عمود بر حوضچه ها طراحی شده است که نقش ماساژور داشته اند.
گرمخانه حمام علیقلی آقا
کف حمام علیقلی آقا با استفاده از سنگ های مرمر پوشش داده شده است و کف آن همیشه گرم می باشد. دور تا دور دیوار گرمخانه نیز با استفاده از کاشیکاری با نقوش گل و مرغ و اسلیمی تزیین شده است. در این قسمت از حمام، استخر بزرگی را مشاهده می کنید که به چال حوض معروف بوده است که برای آب تنی و غوطه ور شدن در آب گرم مورد استفاده قرا می گرفته است دو شاهنشین در دو سوی محور اصلی این مکان قرا دارد که یکی برای پرش در آب و دیگری به عنوان جایگاهی بریا تماشاچیان مورد استفادهع قرار میگرفته است. در کنار گرمخانه خزینه قرار دار که با عبور از چند پله می توانید به این مکان برسید. دو محل استحمام اختصاصی در اطراف خزینه قرار دارد که به شاهنشین معرف می باشند.
حمام کوچک در حمام علی قلی خان
حمام کوچک از نظر معماری شبیه به حمام بزرگ می باشد، تنها تفاوت آن این امر می باشد که در مقیاس کوچکتری ساخته شده است. حمام کوچک دارای فضاهایی با قاعده های منظم و هندسی می باشد. سربینه این حمام دارای قاعده مربعی می باشد که سکوها با حوض هایی درونشان در سه ضلع قرار گرفته است. این حمام دارای قاعده ای با اندازه هشت ونیم متری می باشد که هشت ستون سنگی، طاق میانی آن را بر دوش گرفته است. که فضاهای پیرامون بخش میانی با استفاده از طاق های کوتاه تری پوشیده شده است و موجب شده است مکان هایی برای شست و شو فراهم شود که بعد از عبور از چند پله می توانید از درگاه هزینه وارد خزینه شوید.
سیستم گرمایشی حمام علی قلی آقا
آبی که در دو حمام مورد استفاده قرا می گبرد از چاهی به نام چاه گاو تامین می شود که در فضایی با نام گاورو در غرب حمام قرار داشته است. آب ابتدا از چاه بیرون کشیده می شد و به مخرنی که در پشت بام قرار دارد منتقل می شودو سپس به حوضچه ها و خزینه ها منتقل می شود. نوع سیستم گرمایش این نوع حمام از نوع تون یا همان آتشدان، انبار سوخت، تیان و گودال جمع آوری خاکستر می باشد که آن ها هم غرب حمام قرار دارد.
به تازگی خانه های قدیمی زیادی در مرکز اصفهان و در نزدیکی این حمام به سفره خانه در اصفهان تبدیل شده است.